Đóng

Điêu khắc bằng đồng trong thời kỳ Phục hưng

Bài viết này sẽ đi sâu vào nghệ thuật điêu khắc bằng đồng, đặc biệt là điêu khắc bằng đồng trong thời kỳ Phục hưng – một giai đoạn có ảnh hưởng to lớn đến nghệ thuật hiện đại.

Cincinnatus at the Plough - Giữa thế kỷ 15. Tác giả: Filarete (Antonio di Pietro Averlino) nước Ý

Cincinnatus at the Plough – Giữa thế kỷ 15. Tác giả: Filarete (Antonio di Pietro Averlino) nước Ý

Trải qua màn đêm u tịch của thời kỳ Trung cổ, nơi nghệ thuật tôn giáo thống trị, Phục hưng bừng sáng như tia nắng rực rỡ, đánh thức châu Âu vào thế kỷ 14 đến 17. Làn gió mới này mang đến niềm tôn vinh con người, vẻ đẹp tự nhiên và sự ảnh hưởng sâu sắc từ nghệ thuật cổ điển Hy Lạp – La Mã, thổi bùng ngọn lửa sáng tạo trong lĩnh vực điêu khắc đồng.

>> Xem thêm: Câu chuyện về 5 bức tượng Phục Hưng kinh điển

Như một vũ điệu đầy mê hoặc, điêu khắc đồng Phục hưng khẽ khàng tỏa sáng, góp phần tô điểm cho bức tranh nghệ thuật rực rỡ của thời đại. Kỹ thuật điêu luyện, chủ đề phong phú, phong cách nghệ thuật độc đáo và sự xuất hiện của những trung tâm nghệ thuật danh tiếng đã đưa điêu khắc đồng Phục hưng lên một tầm cao mới.

Suy tàn và hồi sinh

Sau khi Kitô giáo lan rộng khắp châu Âu, nghệ thuật đúc đồng dần bị lãng quên, thay thế bởi các loại hình điêu khắc khác. Đồng chủ yếu được sử dụng để sản xuất pháo và các vật dụng tiện dụng như súng cối. Tuy nhiên, thời kỳ Phục hưng chứng kiến sự hồi sinh mạnh mẽ của điêu khắc đồng, gắn liền với trào lưu lấy cảm hứng từ nghệ thuật cổ điển.

Kỹ thuật đúc và trung tâm nghệ thuật

Paris Antico -  khoảng năm 1518–1524, Tác giả: Pier Jacopo Alari Bonacolsi, nước Ý

Paris Antico –  khoảng năm 1518–1524, Tác giả: Pier Jacopo Alari Bonacolsi, nước Ý

Vào thời kỳ Phục hưng, phương pháp đúc sáp mất vẫn được sử dụng phổ biến cho điêu khắc đồng. Đến khoảng năm 1500, các nghệ nhân đã phát triển kỹ thuật tái tạo các tác phẩm điêu khắc, góp phần thúc đẩy sự phát triển của loại hình nghệ thuật này.

Florence trở thành trung tâm đầu tiên cho sự bùng nổ của điêu khắc đồng vào thế kỷ 15. Minh chứng tiêu biểu là hai cặp cửa bằng đồng do Lorenzo Ghiberti thực hiện cho Nhà rửa tội và các tác phẩm nổi tiếng của Donatello. Những tác phẩm điêu khắc đồng rực rỡ của Florence đã đặt ra tiêu chuẩn cho các nhà điêu khắc Ý khác và lan rộng ảnh hưởng ra toàn châu lục.

Giambologna và di sản

Giambologna (trái) và bức tượng đồng thần Neptune do ông thiết kế tại Đài phun nước Neptune, thiết kế 1567 ( tiếng Ý : Fontana di Nettuno )

Giambologna (trái) và bức tượng đồng thần Neptune do ông thiết kế tại Đài phun nước Neptune, thiết kế 1567 ( tiếng Ý : Fontana di Nettuno )

Vào nửa sau thế kỷ 16, Giambologna cùng các cộng sự tại Florence tiếp tục truyền thống điêu khắc đồng phong phú của thành phố. Nghệ thuật của Giambologna, dựa trên nguyên tắc bố cục “figura serpentina”, đã vang danh khắp thế giới phương Tây, ảnh hưởng mạnh mẽ đến các nghệ sĩ như Adriaen de Vries người Hà Lan và Hubert Gerhard ở Munich.

Điêu khắc đồng thời Phục hưng: Hành trình qua các cột mốc lịch sử

Điêu khắc đồng thời Phục hưng, giai đoạn từ thế kỷ 14 đến 17, đánh dấu sự hồi sinh rực rỡ của loại hình nghệ thuật này tại châu Âu. Sau thời kỳ Trung cổ đề cao nghệ thuật tôn giáo, Phục hưng mang đến làn gió mới, đề cao lý tưởng con người, vẻ đẹp tự nhiên và chịu ảnh hưởng mạnh mẽ từ nghệ thuật cổ điển Hy Lạp – La Mã.

Hành trình qua các cột mốc lịch sử:

1. Khởi đầu (cuối thế kỷ 14 – đầu thế kỷ 15)

  • Sự hồi sinh: Kỹ thuật đúc đồng được cải tiến, các nghệ sĩ bắt đầu thử nghiệm với các chủ đề mới mẻ ngoài tôn giáo.
  • Tác phẩm tiêu biểu:
    • Cánh cửa nhà rửa tội Florence của Andrea Orcagna (1366-1370): Tiền thân cho phong cách Phục hưng.
    • Tượng David của Donatello (1408-1409): Tác phẩm điêu khắc đồng khỏa thân đầu tiên từ thời cổ đại.

2. Phát triển (giữa thế kỷ 15)

  • Kỹ thuật đúc sáp mất hoàn thiện: Giúp tạo ra tác phẩm tinh xảo, giữ nguyên chi tiết từ khuôn mẫu.
  • Sự lên ngôi của chủ nghĩa hiện thực: Tác phẩm tập trung vào mô tả chính xác cơ thể người, biểu cảm khuôn mặt, chuyển động uyển chuyển.
  • Tác phẩm tiêu biểu:
    • Cánh cửa nhà rửa tội Florence của Lorenzo Ghiberti (1425-1452): thể hiện các câu chuyện Kinh thánh bằng điêu khắc sống động.
    • Tượng cưỡi ngựa Gattamelata của Donatello (1443-1453): Mô tả vị tướng Erasmo da Narni một cách uy nghi, hùng vĩ.

3. Đỉnh cao (cuối thế kỷ 15 – đầu thế kỷ 16)

  • Ảnh hưởng mạnh mẽ của nghệ thuật cổ điển: Các tác phẩm điêu khắc thể hiện rõ nét các tư thế, trang phục, thần thái của nghệ thuật Hy Lạp – La Mã.
  • Sự xuất hiện của những kiệt tác:
    • David của Michelangelo (1501-1504): Biểu tượng cho vẻ đẹp lý tưởng của con người Phục hưng.
    • Bức tượng Perseus với đầu Medusa của Benvenuto Cellini (1545-1553): Thể hiện sự chiến thắng của cái thiện trước cái ác.

4. Lan tỏa (giữa thế kỷ 16 – 17)

  • Phục hưng lan rộng khắp châu Âu: Ảnh hưởng đến nghệ thuật điêu khắc đồng ở Pháp, Đức, Tây Ban Nha,…
  • Sự đa dạng trong phong cách: Các nghệ sĩ kết hợp yếu tố Phục hưng với văn hóa bản địa, tạo nên những tác phẩm độc đáo.
  • Tác phẩm tiêu biểu
    • Bức tượng Jeanne d’Arc cưỡi ngựa của Emmanuel Frémiet (1878): Tác phẩm điêu khắc đồng tiêu biểu của Pháp.
    • Bức tượng Narcissus của Adriaen de Vries (1599): Thể hiện sự kiêu hãnh và vẻ đẹp phù phiếm.

Lời kết

Điêu khắc đồng thời Phục hưng đánh dấu sự hồi sinh mạnh mẽ của loại hình nghệ thuật này, gắn liền với niềm đam mê nghệ thuật cổ điển và sự sáng tạo của các nghệ nhân tài ba. Florence trở thành trung tâm tiên phong cho điêu khắc đồng, đặt nền móng cho sự phát triển tiếp theo của loại hình nghệ thuật này trên khắp châu Âu. Kỹ thuật đúc sáp mất và những tác phẩm tiêu biểu của các nghệ sĩ như Ghiberti, Donatello và Giambologna đã khẳng định vị trí của điêu khắc đồng trong lịch sử nghệ thuật Phục hưng, để lại di sản nghệ thuật vô giá cho thế hệ sau.