Tượng con ngựa

Hình tượng loài ngựa cùng chứng kiến biết bao nền văn minh đứng lên rồi sụp đổ, vì thế nó luôn in đậm trong văn hoá, truyền thống và cả tiềm thức của tất cả chúng ta.

Mọi phép so sánh đều sẽ rất khập khiễng và cách gắn liền dòng chảy lịch sử của nhân loại, của thế giới với hình ảnh của loài ngựa cũng sẽ mang đến nhiều quan điểm trái chiều.

Nhưng lịch sử thế giới nói chung và lịch sử nhân loại nói riêng luôn phản ánh một thực tế rằng, loài ngựa là giống loài có sức ảnh hưởng to lớn và tích cực nhất đến quá trình hình thành, phát triển của nền văn minh nhân loại.

Dễ hiểu vì sao hình ảnh con ngựa vẫn thường xuất hiện trên những bức tranh vẽ, hình tượng con ngựa luôn mang đến nguồn cảm hứng bất tận cho nghệ thuật điêu khắc.

Thậm chí hình ảnh con ngựa luôn hiện hữu và mang theo điềm báo nhiều may mắn, dự đoán trước tương lai sáng lạn và đồng thời là dấu hiệu quan trọng cho sự hanh thông, viên mãn trong đời sống thường ngày.

Vì vậy chúng ta luôn dễ dàng bắt gặp hình ảnh con ngựa ở bất cứ đâu, vào bất cứ thời điểm nào dù rằng không chủ động tìm kiếm.

Hình tượng con ngựa rất phổ biến trong điêu khắc (ảnh: FEI).

Điều gì đã làm nên thói quen và niềm yêu thích mà mỗi người trong số chúng ta dành cho loài vật này? Hình tượng con ngựa đóng vai trò như thế nào trong đời sống tinh thần cũng như giá trị của nghệ thuật đương đại? Tất cả đều sẽ được đội ngũ Trâm Anh Art giải đáp, chia sẻ chi tiết thông qua bài viết lần này.

Tượng con ngựa và câu chuyện lịch sử

Loài ngựa được thuần hoá lần đầu vào những năm 3500 TCN, trên một số vùng cao nguyên thuộc Nga và Kazakhtan. Trước giai đoạn này, lừa là loài vật phổ biến được dùng cho mục đích kéo xe, vận chuyển cùng một số loài thú thồ hàng khác.

Sau khi du nhập vào Đông Á giai đoạn những năm 2000 TCN, ngựa bắt đầu được dùng cho mục đích vận chuyển, kéo xe một cách thường xuyên hơn.

Đây cũng là tiền đề để sau này ngựa được ứng dụng cho mục đích quân sự, khi người ta nhận ra rằng một đội quân di chuyển bằng ngựa trên đồng bằng, đường bằng phẳng thì luôn chiếm ưu thế hơn đội quân đường bộ truyền thống.

Việc thuần hoá và nuôi dưỡng loài ngựa được công nhận là một tiến bộ của nền văn minh, hình tượng con ngựa cũng sớm trở thành nguồn cảm hứng cho nghệ thuật. Trong đó không thể quên nhắc đến các tác phẩm nghệ thuật điêu khắc và đặc biệt là tượng đồng điêu khắc.

Hình ảnh chú ngựa gắn liền với những cuộc chiến trong quá khứ (ảnh: Wikipedia).

Hình tượng con ngựa với nghệ thuật điêu khắc

Thực tế là hình tượng con ngựa ít khi xuất hiện trong nghệ thuật hiện đại, nguyên do lớn nhất đến từ tác động của cuộc cách mạng công nghiệp hơi nước vào đầu thế kỷ thứ 19.

Đến những năm 1930 khi tốc độ cơ khí hoá được thúc đẩy mạnh mẽ, ngựa không còn là phương tiện duy nhất giúp con người di chuyển nhanh hơn so với việc chạy bộ nữa. Xe máy, xe ô tô cùng nhiều phương tiện công cộng bắt đầu được ra đời và phát triển, tỉ lệ nghịch với nhu cầu sử dụng ngựa cho việc đi lại trong cộng đồng người dân.

Vì vậy những tác phẩm điêu khắc nổi tiếng dùng hình tượng con ngựa đã nằm lại trong ký ức, quá khứ của nền văn minh cổ đại. Hình ảnh con ngựa thường xuất hiện độc lập, hoặc đồng hành với một nhân vật liên quan đến tâm linh hay lịch sử của một trận chiến khốc liệt.

>> Xem thêm: Tượng động vật trang trí và 3 chủ đề phổ biến

Nhìn vào nghệ thuật hiện đại, hình tượng con ngựa chỉ xuất hiện trong văn hoá cao bồi của miền Viễn Tây. Cùng với đó là các tác phẩm khắc hoạ không gian chân thực, sống động của những vùng quê nước Anh. Nơi thành viên Hoàng Gia hay tầng lớp quý tộc đi săn cáo, cưỡi trên lưng ngựa và chạy theo bên cạnh là những chú chó săn.

Nhiều tác phẩm lấy hình tượng con ngựa hiện diện ở Trâm Anh Art.

Một số hình tượng con ngựa thường gặp trong điêu khắc

Hình ảnh loài ngựa được dùng để khắc hoạ, truyền tải nhiều ý nghĩa khác nhau trên từng tác phẩm điêu khắc khác nhau.

Có những tác phẩm mà hình tượng con ngựa chỉ xuất hiện độc lập, để thể hiện tinh thần chiến đấu mạnh mẽ, tốc độ di chuyển vượt trội và là sự đại diện cho chặng đường sự nghiệp hanh thông, thuận lợi của người sở hữu. Một số ví dụ điển hình là tác phẩm điêu khắc hình đầu ngựa, tượng con ngựa phi nước đại,…

Một số tác phẩm có thể lấy hình tượng con ngựa kết hợp với loài động vật khác, như tác phẩm tượng điêu khắc Monkey & Horse đang hiện diện tại Trâm Anh Art Gallery.

Bức tượng là hình ảnh chú khỉ đang ngồi trên lưng ngựa. Khỉ là loài vật tượng trưng cho sự linh hoạt trong vận động, trí thông minh trong nắm bắt và xử lý tình huống. Khỉ trên lưng ngựa là hình tượng làm gia tăng trí thức, năng lực giải quyết vấn đề và kỳ vọng lớn lao trong việc thăng quan tiến chức của chủ nhân tác phẩm.

Hình tượng con ngựa còn có thể được lồng ghép thêm vào yếu tố con người, lấy ví dụ như tác phẩm Children Riding A Horse của Arthur-Jacques LeDuc – nhà điêu khắc động vật nổi tiếng người Pháp.

Hình tượng con ngựa của tác phẩm Children Riding A Horse.

Tác phẩm gợi lại những ký ức tuổi thơ đáng quý, làm người xem nhớ về cảnh tượng đồng quê thuở nhỏ bằng hình ảnh những chú bé đang cười đùa rồi cưỡi trên lưng ngựa.

Bản thân Arthur-Jacques LeDuc cũng tạo ra nhiều tác phẩm sử dụng hình tượng con ngựa, một tác phẩm nổi tiếng khác của ông là tượng ngựa mẹ và ngựa con với kích thước thật – được bày trí ở Vườn Bách Thảo Sydney – Australia.

Xin chân thành cảm ơn,